مطابق قانون، افراد تحصیل کرده در رشته های حقوق پس از قبولی در آزمون های ورودی کانون وکلای دادگستری، باید مدتی را در کنار وکیل حقوقی حرفه ای و با تجربه به عنوان کارآموز سپری کنند. در مواردی که اشخاص برای دفاع از حقوق خود در دعاوی حقوقی نیاز به وکالت داشته باشند اما به دلایلی امکان گرفتن وکیل نداشته باشند، با تشخیص عسر و حرج موکل از سوی دادگاه یا تشخیص کمسیون معاضدت کانون وکلا، وکیلی به صورت رایگان دفاع از حقوق شخص معسر را بر عهده می‌گیرد. وکیل کیست، موضوعی بود که ما در این مقاله به آن پرداختیم و در مورد وظایفی که یک وکیل حرفه ای بر عهده دارد، اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دادیم. ولی با وکالت تنظیمی در دفترهای اسناد رسمی نمی توان از سوی فرد حقیقی و یا حقوقی مستقیماً به دادسراها و دادگاه ها رجوع و موضوع وکالت را انجام داد. اگر شخصی تحصیل کرده رشته حقوق باشد ولی پروانه وکالت نداشته باشد و بخواهد به صورت اتفاقی برای حل مشکلاتی که بستگان نزدیک او در مراجع قضایی دارند، با طی مراحل قانونی و پرداخت هزینه مربوط می‌تواند به این امر اقدام کند.
مشاوران حقوقی با انعقاد قرارداد مشاوره با شرکت‌های خصوصی و دولتی فعالیت خودشان را در آن سازمان شروع می‌کنند؛ و معمولاً به عنوان نیروی استخدامی شرکت محسوب نمی‌شود. مبلغی که برای حق مشاوره این افراد تعیین می‌شود ساعتی و توافقی است و در پایان مهلت مقرر شده پرداخت می‌شود. کسانی که پروانه قضاوت، وکالت و سردفتری داشته باشند نمی‌توانند در شرکت‌های خصوصی و دولتی به عنوان مشاور استخدام شوند.
ب- یکی از کارهایی که دفاتر اسناد رسمی انجام می دهند، کار تنظیم وکالت رسمی است که ورای وکالت در دادگستری است و منشأ پیدایش دفاتر اسناد ثبتی می باشد. وکیل کسی است که از طرف شخص دیگری به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مأمور می‌شود. پیش از آن که به انواع وکلا بپردازیم و به پرسش “چند نوع وکیل داریم؟” پاسخ دهیم، اجازه دهید در رابطه با شغل وکیل، انواع وکالت و انواع وکیل دادگستری توضیحاتی را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. اداره‌ی مجله خبری وکیل اموال موکل و نیز طرح و پیگیری تمامی دعاوی حقوقی و کیفری در دادگاه یا اصطلاحا وکیل در محاکمه بودن. در بسیاری از موقعیت ها فرد شرایطی برای انتخاب وکیل ندارد و برای این کار باید آن را به فرد دیگری بسپرد تا از جانب خودش برای او یک وکیل اختیار کند. باید به این نکته توجه داشت که این نمونه از وکیل بیشتر برای رسیدگی به امور جزایی و محکومیت های مالی انتخاب می شود که فرد به دلیل حبس نمی تواند برای خود وکیل اختیار کند.
۱. وکالت تعیینی
بالاخره با فراز و فرودهایی که در امور وکالت در سال‌های ۱۲۹۶ ،۱۳۰۰ ، ۱۳۰۵، ۱۳۰۶ و ۱۳۰۹ خورشیدی بوجود آمد، کانون وکلای دادگستری تحت نظر وزارت عدلیه تشکیل گردید و قانون وکالت در سال ۱۳۱۵ به تصویب رسید. این قانون کماکان پابرجاست و هم اینک وکلای دادگستری تحت نظارت کانون وکلاء، دارای کانون‌هایی در بیشتر مراکز استان‌های کشور می‌باشند که به نام «کانون وکلای دادگستری» نامیده می‌شود و این کانون‌ها با داشتن سازمانی مستقل از قوه‌ی قضائیه، مطابق قوانین، اقدامات وکالتی و نظارت بر امور وکالت و وکلاء را به انجام می‌رسانند. وکالت تعیینی یا وکالت قراردادی آن است که هریک از طرفین دعوا برای اقامه و تعقیب آن و دفاع از حق، به وکیل دادگستری مراجعه و با وی قرارداد وکالت می‌بندند.
2- مرکز مشاوران، فقط به کسانی اجازه شرکت در آزمون کارآموزی می‌دهد که مدرک کارشناسی ارشد یا دانشجوی دکترا یا دکترا در یکی از رشته‌های مصوب حقوق داشته باشند، سن۲۶ سال تمام برای آقایان و بانوان دارا باشند، اولویت با کسانی است که ۵ سال تمام سوابق قضایی یا حقوقی داشته باشند یا حداقل دو سال سابقه حقوقی یا قضایی باید داشته باشند. 1- اگر وکالتنامه غیررسمی یا عادی در ایران تنظیم شده باشد، وکیل می‌تواند ذیل وکالتنامه تأیید کند که وکالتنامه را موکل شخصاً در حضور او امضا یا مهر کرده یا انگشت زده است. در دعاوی مالی و دعاوی که موضوع آنها اموال است، مانند دعاوی چک، سفته و بیشتر دعاوی ملکی، حق‌الوکاله براساس ارزش مال مورد دعوا دریافت می‌شود و کاملاً براساس توافق بین وکیل و موکل، شرایط دعوا، سختی یا آسانی و نیز رفت و آمد وکیل تعیین می‌شود. وکیل در توکیل به کسی گفته می‌شود که از سوی موکل خود اختیار مشخص کردن وکیل دیگری را برای او داشته باشد. منظور از داشتن حق توکیل آن است که وکیل می‌تواند برای انجام موضوع قرارداد وکالت به فرد دیگری وکالت بدهد و فرد دیگری را وکیل کند. بعد از صحبت در خصوص سوال وکیل کیست، لازم است به صورت مختصر و مفید به سوال موکل کیست نیز پاسخ دهیم.
- اما در سال 98 نحوه دریافت پروانه پایه یک وکالت در مرکز مشاوران قوه قضاییه با تغییرات قابل توجهی روبرو شده است.
- باید گفت که یک شرط بنیادین قضاوت بی طرفی است چه آنکه هر کس در دعوا سعی می کند طرف برنده باشد و با متوسل شدن به راههای گوناگون سعی دارد قاضی ادعای او را پذیرا گردد.
- به طور کلی وکالت انواع گوناگونی دارد که افراد می توانند متناسب با زمان و شرایط پرونده خود وکیل مناسب را اختیار نمایند.
برای آشنا شدن با مقرراتی که وکلا باید در رابطه با مراجعین و موکلین خود رعایت کنند می توان به مطالعه قوانین و مقررات مربوط به وکالت که در مجموعه قوانین حقوقی درج شده مراجعه کرد، مضافاً این که خلاصه ای از موارد مهم این قانون ها در پشت برگه وکالتنامه چاپی و کلا ًدرج شده است که موکل می تواند آن را در فرصت کافی از وکیلش گرفته و بررسی دقیق نماید. در جرایمی که رسیدگی به آنها در صلاحیت دادگاه کیفری یک است و برخی دیگر جرایم دادسرا و دادگاه اطفال و نوجوانان به ولی یا سرپرست قانونی متهم ابلاغ می کند که برای او وکیل تعیین نمایند و چنانچه برای متهم وکیل تعیین نشده باشد یا وکیل متهم در دادگاه حاضر نباشد مرجع قضایی برای او وکیل تعیین می کند. برای طرح دعوا و دفاع از ایثارگران بسیجیان آمران به معروف و ناهیان از منکر دفاتر حمایت حقوقی و قضایی بسیجیان و ایثارگران تشکیل می شود که اشخاص شاغل در آنها بدون نیاز به پروانه وکالت از جانب ایشان طرح دعوا و شکایت و دفاع می کنند . مطابق مقررات اشخاصی که دارای لیسانس در رشته حقوق باشند یا معادل حوزوی آن را تطبیق دهند می توانند در آزمون پذیرش کارآموزی وکالت شرکت نمایند. توافق کارگر و کارفرما در خصوص بیمه ، همواره یکی از پرونده هاییی که تعداد بالایی هم در محاکم قضایی دارد پرونده های بین کارگر و کار فرماست .
چنانچه متهم وکیل خود را معرفی نکند، مدیر دفتر، پرونده را نزد رئیس دادگاه ارسال می کند تا طبق مقررات برای متهم وکیل تسخیری تعیین شود. ماده 23 – وکلای عدلیه مکلفند همه‌ساله در سه دعوای حقوقی به عنوان معاضدت قبول وکالت نمایند و چنانچه موکل محکوم‌له(حکم به نفع او صادر شده باشد) واقع شود‌حق‌الوکاله قانونی از آنچه که وصول شود به او پرداخته خواهد شد – پنج یک آن متعلق به کانون است. همان طور که پیش تر به آن اشاره شد وکیل، نماینده یا جانشین کسی است که از سوی شخصی دیگر اعم از حقوقی یا حقیقی به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مأمور شود. وکیل پایه یک موظف است که بعد از انعقاد قرارداد با موکلش نسبت به تنظیم دادخواست، شکوائیه و لوایح مرتبط با پرونده حقوقی اقدام کند.
انواع توکیل و اعطای وکالت
به عنوان مثال اگر مرد به همسرش وکالت در طلاق دهد و این وکالت بلاعزل باشد، زن به عنوان وکیل مرد می‌تواند برای طلاق اقدام کند. این نوع وکالت‌ها محدود به قراردادهای خاصی مانند طلاق، خرید و فروش ملک و… می‌شوند و دارنده وکالت فقط می‌تواند کارهایی را که به او وکالت داده شده انجام دهد. طبق عرف جامعه وکیل به فردی گفته می‌شود که از طرف شخص دیگری انتخاب شده؛ و وکالت رسیدگی به پرونده او را در دادگاه‌ها و دادسراها بر عهده می‌گیرد. این شخص باید در آزمون وکالت کانون وکلا یا قوه قضاییه پذیرفته شده باشد و پس از گذراندن دوره کارآموزی در شغل وکالت مشغول به کار شود. 1- در مورد کارآموزان وکالت کانون وکلا، داوطلبان پس از قبولی در آزمون تستی پس از سیر مراحل اداری، وارد دوره‌ی 18 ماهه‌ی کارآموزی می‌شوند که در طول دوره حق دریافت پرونده‌های حقوقی را با توجه به معیار مشخص دارند. در واقع کارآموزان وکالت می‌توانند فعالیت کنند، اما داوطلبان مرکز مشاوران پس از قبولی در آزمون تستی وارد مرحله مصاحبه می‌شوند و پس از مرحله‌ی مصاحبه تحقیقات وارد دوره‌ی کارآموزی وکالت شده که در مدت کارآموزی حق فعالیت کاری در این زمینه را تا قبل از آزمون سال 98 نداشتند و صرفاً باید به کارآموزی می‌پرداختند.